Neuroarchitektura – dziedzina wspierająca zdrowe projektowanie

Neuroarchitektura to stosunkowo młoda dziedzina nauki, która bada aktywność różnych obszarów mózgu w tak zwanym „środowisku zbudowanym”. Korzystając z naukowych ustaleń i nowych technologii, architekci mają możliwość kreowania zdrowych przestrzeni – odpowiadających na fizyczne, mentalne, społeczne i duchowe potrzeby użytkowników. W jaki sposób neuroarchitektura pomaga podejmować decyzje projektowe, które pozytywnie wpływają na dobrostan mieszkańców? Opowiadają o tym architekci z sopockiej pracowni Roark Studio.

Nagroda Mies van der Rohe 2022. Poznaliśmy pięciu finalistów!

„My kształtujemy budynki a potem one kształtują nas”

Człowiek, aby przetrwać, musiał nauczyć się budować schronienia. Wraz z rozwojem cywilizacyjnym ewoluowały one w obiekty pełniące różne funkcje – mieszkania, domy, biura, urzędy, restauracje, kina. Ewolucja naszych mózgów nie nadąża jednak za zmianami cywilizacyjnymi, w tym intensywną urbanizacją. Może mieć to negatywny wpływ na nasze samopoczucie, jakość życia, a nawet przyczyniać się do rozwoju chorób psychicznych. W latach 30. XX wieku w USA zbadano zależność pomiędzy chorobami psychicznymi a gęstością zaludnienia i zabudowy. Dowiedziono, że ludzie mieszkający w centrum dużych amerykańskich miast są dużo bardziej podatni na schizofrenię. Wraz z odległością od centrum zmniejszał się odsetek mieszkańców cierpiących na tę chorobę. Badanie powtórzono w latach 90. XX i wyniki się potwierdziły – mówi Jakub Bladowski, Prezes Roark Studio. Wiele racji miał zatem Winston Churchill, mówiąc: „My kształtujemy budynki a potem one kształtują nas”. Najnowsze badania naukowe z dziedziny epigenetyki wskazują, że budynki i miasta mogą mieć wpływ na to, które z genów uaktywnią się w naszym ciele i dojdą do głosu, a które pozostaną bierne.

Conversation pit – powrót ciekawego trendu | Czy ma szansę zaistnieć?

Neuroarchitektura a neuro-zależności

Neuroarchitektura i neurourbanistyka pomagają badać zależności pomiędzy stworzoną przez człowieka przestrzenią a samopoczuciem i zdrowiem mieszkańców, uwzględniać je w procesie projektowym.

Centralny punkt odniesienia w pracy architekta stanowi człowiek. Łącząc naukowe ustalenia dotyczące funkcjonowania mózgu z pomiarami jego aktywności w analizowanych przestrzeniach, mamy możliwość kreowania przestrzeni odpowiadających nawet na te, nieuświadomione potrzeby mieszkańców i użytkowników

Anna Czech, lider grupy projektowej w Roark Studio.

Dzięki zdobyczom neuronauki powstają osiedla, w których przestrzeń zorganizowana jest w sposób zapewniający bezpieczeństwo i ułatwiający zawiązywanie się relacji społecznych. Dowiedziono bowiem, że ludzie mający silne więzi społeczne są o 50% mniej narażeni na choroby serca, a większe poczucie bezpieczeństwa i sprawczości ma wpływ na przewidywaną długość życia. Innym ważnym czynnikiem jest skala i proporcje w przestrzeni, a także tzw. „gradacja prywatności”. Mowę ciała drugiego człowieka możemy dostrzec z odległości 25m. Widząc osobę oddaloną od nas o 100 metrów często nie jesteśmy w stanie jej rozpoznać czy ocenić jej zamiarów. Dlatego o wielkich przestrzeniach pomiędzy blokami z czasów minionego systemu mówi się, że są pozbawione ludzkiej skali. Projektując plac zabaw powinniśmy go umieścić w takiej odległości od okien budynku, żeby rodzice mieszkający na osiedlu czuli się komfortowo i mogli jednym spojrzeniem ocenić czy ich dziecko jest bezpieczne – mówi szef Roark Studio.

Atelier Internity Home | Nowa przestrzeń przy ulicy Duchnickiej 3 w Warszawie

Rola przyrody

Na unikalne doświadczenia związane z daną przestrzenią wpływają nie tylko doznania wzrokowe związane ze skalą, kolorem czy światłem, ale także tekstury, dźwięki, zapachy czy temperatura. Istotnym elementem jest także bliskość natury, mającej zbawienny wpływ na samopoczucie użytkowników przestrzeni miejskich i wnętrz budynków. Naukowe badania dowiodły, że pacjenci, którzy w szpitalnych salach pooperacyjnych mają widok na zieleń zdrowieją szybciej, a dzieci pozostające w dużym kontakcie z naturą są bardziej skupione i mniej zestresowane – dodaje Anna Czech.

Neuroarchitektura i nowe technologie

Branża architektoniczna i budowlana wciąż pozostaje w tyle za innymi gałęziami gospodarki w zakresie wykorzystywania nowych technologii. Tymczasem, aby projektować budynki i przestrzenie odpowiadające na współczesne wyzwania i oczekiwania mieszkańców, niezbędne jest zastosowanie nowoczesnych narzędzi informatycznych. Dzięki zastosowaniu symulacji i analiz – na przykład analiz tunelowych, dotyczących rozwiązań ochrony przed wiatrem, symulacji zysków z energii słonecznej, zacienienia, akustyki czy ruchu pieszych, wiele kłopotliwych kwestii da się rozstrzygnąć już na etapie projektowym.

Nasza pracownia, wspólnie z firmą architektoniczno-technologiczną Designbotic, prowadzi prace badawczo-rozwojowe takie jak: badania wpływu reklam wielkopowierzchniowych na odbiór przestrzeni miejskiej z zastosowaniem narzędzia do eye-trackingu, badanie możliwości zastosowania elektroencefalografii (EEG) w procesie projektowym czy tworzenie narzędzi wspomagających proces projektowy z zastosowaniem algorytmów sztucznej inteligencji

Jakub Bladowski, właściciel Roak Studio

Tworzenie przestrzeni życiowych na nowo

Neuroarchitektura, będąca stosunkowo młodą dziedziną naukową, kładzie nacisk na centralne miejsce człowieka w procesie projektowania przestrzeni, z uwzględnieniem wpływu otoczenia na zdrowie i samopoczucie. Poprzez łączenie wiedzy z technologiami mierzącymi aktywność mózgu,  architekci tworzą przestrzenie, które nie tylko odpowiadają na estetyczne i funkcjonalne oczekiwania, ale przede wszystkim na głęboko ukryte potrzeby mieszkańców. Zastosowanie nowoczesnych narzędzi informatycznych w projektowaniu umożliwia precyzyjne dostosowanie przestrzeni do indywidualnych wymagań, co sprawia, że neuroarchitektura staje się kluczowym elementem w kształtowaniu przyszłości zrównoważonego i zdrowego życia w mieście.

Tekst: materiały prasowe Roark Studio

Zdjęcia: materiały prasowe Roark Studio

Roark Studio – pracownia architektoniczna założona w 2015 roku w Sopocie i prowadzona przez Jakuba Bladowskiego. Wśród klientów Roark Studio są najwięksi trójmiejscy deweloperzy i inwestorzy. Projektowanie zdrowych miast, zastosowanie nowoczesnych technologii, ale również rewitalizacja budynków poprzemysłowych – to główne obszary zainteresowań zespołu Roark Studio. Firma ma również zespół projektowania wnętrz. Od początku istnienia misją firmy jest tworzenie projektów, których sprzedaż daje satysfakcję wszystkim stronom –pracowni, deweloperom i kupującym. Firma zatrudnia 32-osobowy zespół, który umiejętnie łączy w swojej pracy dobre praktyki z innowacyjnym i świeżym spojrzeniem. Dbałość o jakość na każdym etapie procesu projektowania zaowocowała – projekty Roark Studio są wielokrotnie nagradzane. Zespół pracowni ma również na koncie 13 wygranych konkursów.